15 februari 2018: paranirvana
Jaarlijks op 15 februari herdenken de Mahayana-boeddhisten in Oost-Azië, vooral in Japan en Taiwan, het sterven van Boeddha. De dood van de Boeddha wordt ook wel Parinirvana of Parinibbana genoemd. Op deze toch wel feestelijke dag herdenken de mahayana-boeddhisten dat de Boeddha het Parinirvana bereikt heeft door de dood van zijn fysieke lichaam en op die manier bevrijd is van de pijn van het fysieke bestaan. Let even op het gebruik van het welbekende ‘para’ zoals ook in bijvoorbeeld de ’paramita’s’, de deugden gezien vanop de andere oever.
Bij het overlijden van wie die tijdens zijn leven het nirwana bereikt heeft, vindt volgens het boeddhisme totale onthechting van de wereld plaats waardoor men ook bevrijd is van de resultaten van oud karma. Er vindt ook geen wedergeboorte plaats. Bij zijn of haar overlijden vallen de vijf skhandhas (lichaam, gevoelens, voorstellingen, intenties en bewustzijn) die een mens ‘samenstellen’, uit elkaar. Een verlichte laat evenwel de vijf skhandhas definitief achter en bereikt zo het compleet nirwana (para-nirvana). Gewone mensen die nog aan het leven gehecht zijn, pakken volgens het boeddhisme na hun dood een nieuw leven op en vervolgen zo hun bestaan in het samsara. En waarheen gaat dan de verlichte na zijn overlijden? De Boeddha weigerde vragen te beantwoorden over waar een boeddha na het overlijden heen gaat. Hij oordeelde dat deze vraag niet aan de orde is en slechts ingegeven wordt door metafysische speculatie. Hij beantwoordde de vraag wel met een wedervraag: "Waar gaat het vuur heen nadat het uitgedoofd is? Gaat het noord, zuid, oost of west?"
Voor ons, gewone stervelingen, geldt deze dag als een ideaal moment om na te denken over de vergankelijkheid, over de eigen toekomstige dood en over de dood van geliefden. Dat hoeft geen uitnodiging tot somberheid of pessimisme te zijn maar het is wel een oproep om vooral dit leven ernstig te nemen.